اجرای قابل دفاعی در فجر خواهیم داشت

به گزارش خبرنگار ایران تئاتر در خراسان شمالی، آداب شکار روباه کاری از گروه صفر و به کارگردانی محمد شاکری تنها نماینده خراسان شمالی در چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر است، نمایشی که قرار است دهم بهمن ماه در تالار حافظ روی صحنه برود و با 14 اثر نمایشی راه یافته دیگر از پایتخت در بخش مرور به رقابت بپردازد. اگر چه این کارگردان تجربه حضور در این رویداد بین‌المللی را در سال های گذشته داشته است، اما همین که بعد از وقفه ای چند ساله، شاهد حضور نماینده ای از استان در جشنواره تئاتر فجر هستیم، بهانه ای شد تا با این کارگردان استان از چگونگی ایده شکل گیری نمایش، حمایت‌ها و ظرفیت‌های استان و واکاوی دلایل عدم موفقیت گروه های راه یافته در این رویداد سخن بگوییم.

ایده اولیه نمایش چطور و از کجا به ذهنتان رسید؟

دغدغه گروه نمایشی صفر نوشتن یا انتخاب کردن متنی است منطبق با دغدغه های جامعه تا در برقراری ارتباط با مخاطب موفق باشد.بر اساس این ضرورت به دنبال متنی گشتیم که بتوانیم تعاملی بین خود و جامعه مخاطبمان داشته باشیم.متنی با چنین ویژگی هایی در دست نگارش داریم اما مواجه با نمایشنامه اخته (آداب شکار روباه) و خوانش چندباره این اثر، گروه را بر آن داشت تا شرایط اجرای این اثر محقق شود. با نویسنده اثر ابراهیم عادل‌نیا که بسیار شریف و کاربلد است صحبت کردیم و مجوز تولید این نمایش گرفته شد.

تغییری هم در متن صورت گرفت؟

تغییری ایجاد نشد اما در فرم کارگردانی بخش هایی از متن دوباره و چند باره اجراشد و نویسنده کاملا در جریان این تغییر بود.

 از همان ابتدای تولید اثر، به حضور در جشنواره فجر فکر کردید یا صرف اجرای عموم دست به تولید زدید؟

نگاه اعضای گروه و افرادی که همیشه همراه گروه هستند،اجرای عموم و مردم فهیم استان است. وقتی کاری را دست می گیریم نخستین مسئله ای که بدان فکر می کنیم این است که آیا کار آبرومندی برای جامعه مخاطبان استان تولید می کنیم یا نه.بعد از اجرای نمایش، با توجه به این که اثر، شرایط بخش مرور را داشت، فیلم کار در سامانه چهل و سومین دوره جشنواره بین المللی تئاتر فجر بارگذاری شد که خوشبختانه به مرحله نهایی راه پیدا کرد.

 درباره نحوه انتخاب بازیگران توضیح بدهید. چرا همیشه یک گروه تعداد بازیگران ثابت هستند و از بازیگران دیگر کمتر استفاده می شود؟

به عنوان کارگردان هر جا نیاز به بازیگری باشد که در گروه وجود نداشته باشد از او استفاده می کنیم.ضمن این که در گروهمان بازیگرانی هستند که سال‌هاست بازی نکردند، زیرا نقشی مناسب آن ها نبوده است.اما این که چرا معمولا با یک سری بازیگران ثابت کار می کنیم، کاملا روشن است زیرا در استان، حرفه ای تئاتر کار نمی کنیم، بدان معنی که قرارداد حرفه ای نمی بندیم و نگاه حرفه ای نداریم و بیشتر رفاقتی و برحسب علاقه مشترک به تئاتر کار می کنیم. وقتی بازیگران ثابت، با تمام دل مشغولی های موجود، رفاقتی و به عشق تئاتر پای کار آمدند بدون هیچ سخنی از دستمزد حالا که به عنوان کارگردان، متن جدیدی به دست می گیرم وظیفه دارم، رفاقتم را جبران کنم. در نوشتن و انتخاب متن وقتی به مرحله بازیگران می رسم، سعی می کنم بازیگرانی که رفاقت خود را به من ثابت کردند و از خودشان مایه گذاشتند، استفاده کنم. شاکله تئاتر بیشتر استان ها به ویژه خراسان‌‌ شمالی رفاقت و عشق مشترک به هنر نمایش است، از این روی بیشتر سعی کردیم تابع رفاقت باشیم و نتیجه هم گرفتیم. اما مطمئنا هر جا احساس کنیم بازیگر جدیدی لازم است به کار اضافه می کنیم.

با گروه‌های حرفه ای تئاتر پایتخت در این دوره از جشنواره و در بخش مرور، رقابت خواهید داشت، چقدر برای این رقابت خود را آماده کردید، چه تغییراتی در روند اجرای نمایش انجام خواهد شد؟

قرار است با 14 گروه دیگر در پایتخت رقابت کنیم. بخش اعظم گروه های حاضر در این بخش از عوامل پشت صحنه تا کارگردان و نویسنده و.... حرفه ای و کسانی هستند که تئاتر حرفه شان است و سال هاست در عرصه تئاتر فعالیت دارند و در کنار آن در حوزه های دیگری هم چون سینما و تلویزیون فعالیت دارند، که همین مسئله کار ما را سخت می کند. اما ما همه تلاشمان را می کنیم تا بتوانیم اجرای حرفه ای، قابل و درخوری داشته باشیم. حرفه ای کردن تجهیزات، تغییرات در طراحی لباس ، دکور و بازی بازیگران از جمله تغییرات صورت گرفته است. خوشبختانه دوستان نیز با فراغ بال و درک اهمیت یک اجرای حرفه ای در خدمت گروه هستند و فکر می کنم با مدد دوستان و همیاری آن ها اجرای درخوری خواهیم داشت. اما چالش بزرگ ما هزینه های کار است، زیرا اجرای حرفه ای، مستلزم هزینه های حرفه ای است. اگر چه شرایط دستگاه ها را به لحاظ اقتصادی درک می کنیم، اما انتظارات حداقلی داریم. خوشبختانه معاون امور هنری و سینمایی اداره کل قول های خوبی به ما دادند و مصرانه پیگیر انجام آن هستند. از دیگر ادارات نیز پیگیر هستیم، با این وجود،تمام توان خود را برای اجرای قابل دفاع خواهیم گذاشت.

از ظرفیت اهالی تئاتر در استان و خارج استان هم برای اجرای بهتر کمک گرفتید؟

بله، در بخش های متفاوت از دوستانی که صاحب نظر هستند و تجربه دارند چه در استان و خارج استان کمک گرفتم، زیرا معتقدم خرد جمعی باعث بلوغ یک کار می شود.

برای حضور در این جشنواره حمایت شدید؟

مسئولان همه تلاششان را می کنند و به شخصه دارم می بینم که معاونت امور هنری و سینمایی اداره کل تلاش می کند و به هر دری می زند. اما چرا باید انرژی اینگونه صرف شود، آیا نمی توان ردیف بودجه و یا صندوق حمایتی با توجه به ظرفیت و توانمندی های هر استان داشت؟ استان ما ظرفیت های خوب و قدرتمند هنری دارد و می توان با گواه گرفتن این ظرفیت ها سالانه بودجه ای برای استان در نظر بگیرند. معتقدم وقتی قرار است به عنوان نماینده استان و کشور در یک رویداد حضور پیدا کنی باید احترام از زبان فراتر رفته و در عمل دیده شود. زحمت و تلاش دوستان را میبینم و معتقدم باید اتفاق دیگری رقم بخورد که در شان و مقام هنرمند باشد.

در سال های مختلف نماینده‌ای از استان در جشنواره تئاتر فجر داشتیم، چرا هیچ وقت نتوانستیم دست پر برگردیم؟

دست پر برگشتن از جشنواره ها به خلاقیت و ظرفیت و عیار هنری گروه بستگی دارد و اگر در استان رقم نخورده است به معنای نبودن آن نیست. در واقع باید بپذیریم که نسل تئاتری به رشد مداوم نیاز دارد که بخشی از آن را تحصیلات، مطالعات و لیدرهای خوب تئاتر شامل می شود تا هنرمندان را رهبری کنند. باید بگویم در این مقوله در استان ضعیف عمل کردیم، در حالی که استان های ریشه داری هستند که پیشکسوتان و تحصیلکردگان آن ها پای کارند و نسل جدید زیر سایه آن ها رشد می کنند،اما این امر در استان بسیار کم رنگ بوده است.خوشبختانه پای علاقه مندان و مستعدان به دانشگاه های معتبر باز شده است و اتفاقات خوبی به زودی رقم خواهد خورد و در حوزه مطالعات نیز علاوه بر کتب و مقالات فضای مجازی در اختیار هنرمندان و علاقه مندان است هرچند بیشتر ذوقی عمل می کنیم، اما امیدوارم تخصص و علم همراه این ذوق به کیفیت آثارمان کمک کند. ضمن این که لیدرسازی در استان نیازمند همدلی و وفاق است. همه ما کاستی هایی داریم اما باید یادمان باشد که قرار است چه بهره برداری از این موقعیت داشته باشیم. بنابراین باید لیدر پروری صورت گرفته و افرادی که شایسته لیدر شدن هستند، مورد حمایت جامعه تئاتری قرار بگیرند و اجازه دهند هنرمندان جوان زیر نظر آن ها رشد کنند و از طرف دیگر، نسل جوان باید بپذیرد که نیازمند کسب تجربه هستند. در چند سال اخیر نماینده ای نداشتیم و دلیل آن هم به واسطه نبود زیرساخت و حمایت های مناسب است. در واقع هنرمندان تئاتری که استان به آن ها مدیون است، به دلیل عدم حمایت و سخت شدن شرایط نه تنها از تولید بلکه از تئاتر فاصله گرفتند و حتی دیگر مخاطب تئاتر نیستند،چه برسد به تولید کننده اثر و رها کردن هنرمند یک آسیب است.

در مورد نبود زیرساخت در استان سخن گفتید، فکر می‌کنید در این زمینه چه باید کرد؟

وجود تنها یک پلاتو در مرکز استان، عدم رسیدگی به پلاتو، تعمیر و تجهیز نشدنش و استفاده غیر تخصصی از آن مشکلات متعددی ایجاد کرده است. استان نیازمند پلاتوهای خصوصی است، ضمن این که پلاتوهای دولتی نیز باید گسترش پیدا کند.ما نیازمند سالن تمرین و اجرا هستیم،حداقل۳ تا ۴ تماشاخانه خصوصی حق مرکز استان است و در هر شهرستان باید دو تماشاخانه خصوصی داشته باشیم. وجود زیرساخت سبب می شود تا چرخه تولید راحت و ساده شود، در حالی که متاسفانه هیچ وقت به واسطه نبود ظرفیت و فضای مناسب اجازه ندادیم چرخه تولید در استان رونق بگیرد و همه چیز منوط به ویترینی به نام جشنواره ها شده است.در حال حاضر ۱۰ گروه متقاضی اجرای عموم هستند اما به واسطه نبود فضا صرفا برای ۵گروه زمان تمرین تعریف شده است. این اولین و پیش افتاده ترین و بزرگ ترین مشکل ماست و وقتی در قدم اول مشکل داریم به طور قطع در قدم های بعدی نیز مشکل خواهیم داشت و وقتی به اجرا می رسیم چالش ها بزرگ شده و آنقدر روی دوش گروه سنگینی می کند که گروه دیگر رمق اجرا نخواهد داشت و این تنها یکی از دلایلی است که سبب فاصله گرفتن اهالی تئاتر از هنر نمایش شده است.

کلام آخر؟

امیدواریم روزی آنقدر تئاتر در استان تولید شود تا حواشی به صفر برسد.جامعه تئاتری آنقدر از دورن قدرتمند شود و مدام تولید اثر کند تا کسی نتواند از بیرون آن را متزلزل کند و این نیازمند همدلی است و برای رسیدن به همدلی به انعطاف پذیری و وفاداری به تئاتر نیاز داریم. تئاتر رئیس، ارباب، پادشاه و اسطوره نمی خواهد تئاتر سرباز می خواهد که از اول در خط مقدم جلو برود و بارها زمین بخورد و دوباره بلند شود و این سرباز بودن است که موجب رشد می شود، اما متاسفانه نگاه عمودی داشتن همیشه ضربه می زند و موجب ایجاد کج رفتاری ها دلخوری ها و در نهایت فروپاشی تئاتر از دورن می شود. اگر این اتفاق در استان رقم بخورد هر ساله شاهد اجرای پیوسته و قدرتمند آثار هنرمندانمان در جشنواره های ملی و بین المللی خواهیم بود .