سالن های نمایش در استان خراسان شمالی

به گزارش تئاتر خراسان شمالی، این پژوهش به صورت میدانی و متکی بر ثبت ارقام و یادداشت های حضوری و جزئی  نگر در تالارهای نمایش خراسان شمالی انجام شده است.

(زمان بازدید از تماشاخانه  های استان خراسان شمالی، پاییز 1395 بوده است).

در خراسان شمالی، تالار گلشن بجنورد در میان تالارهای قاب‌عکسی استان از بقیه خوش ساخت‌تر است و امکانات بیشتری برای هنرمندان تئاتر در اختیارشان می‌گذارد. وجود راهروی پشت صحنه برای ارتباط طرفین صحنه و فضای مناسب اتاق های گریم و استراحت پشت صحنه، امکانات و شبکۀ نورخان(سقف صحنه) دو جایگاه فالو اسپات در کناره‌های سن، میله‌های نوری تالار تماشا، آکوستیک نسبتا مناسب و شیب حساب شدۀ جایگاه تماشا از نقاط قوت آن محسوب می‌شود.

پلاتو شمس بجنورد از نظر نوع صحنه، شکل بلک باکس، و وسعت آن در استان خراسان شمالی بسیار حائز اهمیت و قابل توجه است که وجود آن، غنیمتی کم نظیر در سطح تماشاخانه‌های استانهای مختلف کشور محسوب می‌شود. خوشبختانه بهره‌بردار این پلاتو در حال حاضر انجمن نمایش است که گروه‌های نمایش هم در آن، با توجه به پتانسیلهای مناسب تئاتر بجنورد، فعالیتی درخور و شایسته دارند. با اینحال پلاتو شمس در معماری و ساخت برای اجرای نمایش برخی ایرادات جزئی و کلی هم دارد؛ دید محدود اتاق فرمان به صحنه، مسیر غیرمستقیم اتاق گریم به صحنه، عدم برخورداری از راهروی پشت صحنه و عدم وجود فضای مناسب برای عوامل نمایش در پشت صحنه به هنگام اجرا از جملۀ مشکلات آن به شمار می‌رود.

باز در بجنورد ساخت تالار داریوش توسط مالک خصوصی در مجموعۀ هتل داریوش را می‌توان جزو رویدادهای خوش یمن برای گروه‌های هنری بویژه گروه‌های موسیقی و تئاتر این شهر و استان دانست. گذشته از اینها در اسفراین هم به نظر میرسد یک تجربۀ موفق از شکلی دیگر روی داده است.

مجتمع فرهنگی و هنری اسفراین مدتی است به یک بهره‌بردار خصوصی دانش‌آموختۀ رشتۀ تئاتر، آقای مرتضی صفامنصوری، سپرده شده است. در این مجتمع علاوه بر پخش فیلم، گروه‌های تئاتری و سایرین هم فعالیت پررونقی دارند. بهره‌بردار خصوصی علیرغم مشکلات عدیده، با ذوق و رویکردی فرهنگی در این مجتمع توانسته توازنی در خور میان مثلث بخش خصوصی، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و هنرمندان بوجود آورد. در تالار اصلی این مجتمع بطور منظم پخش فیلم نیز به عنوان تنها تالار سینمای شهر صورت میگیرد.

تاسیس یک پلاتوی بلک باکس به اهتمام بهره‌بردار فعلی، از دیگر بهره‌مندی‌های مجتمع اسفراین است که در میان شهرستانهای خراسان شمالی کاملا برجسته می‌نماید. این موضوع بیش از هر چیز، می‌تواند نشانگر این مسئله باشد که در صورت واگذاری مجتمع‌ها و تالارهای دولتی به بهره‌بردارِ خصوصی، برای نیل به یک تجربۀ موفق، در نظر گرفتن شاخص دانش آموختگی در رشته‌های تئاتر و سینما و در عین حال اشتغال به فعالیت هنری و ذوق فرهنگی-هنریِ بهره‌بردار، بسیار حائز اهمیت و مؤثر خواهد بود. شاید ذکر این نکته بد نباشد که در تجربۀ بررسی چندین مجتمع دولتی در استانهای دیگر که در اختیار بهره‌برداران خصوصی قرار داشت عدم در نظر گرفتن همین نکته باعث بروز آسیب‌های جدی فرهنگی در سطح شهر و منطقه شده بود علیرغم اینکه گفت و گلایه‌های بسیاری از سوی هنرمندان و فعالان انجمن نمایش نیز به گوش میرسید.

علیرغم این رویداد خوب در اسفراین، مجتمع فرهنگی هنری ارشاد شهر جاجرم که از سال 1386 شروع به ساخت شده قریب 8 سال است که بصورت نیمه کاره متروک مانده. تقریبا همین وضعیت برای مجتمع نیمه‌ساز گرمه هم وجود دارد. تالار اصلی اداره ارشاد جاجرم و گرمه و فاروج از نظر ساخت و نوع صحنه و تالار، با اغماض در برخی جزئیات، تقریبا مشابه یکدیگرند. این سه تالار از نظر تجهیز و امکانات و عدم در نظر گرفتن ویژگی‌های اولیه معماری و فنی برای یک آمفی‌تئاتر تا حد ناکارآمد و غیرقابل استفاده‌ای باقی مانده  اند. شاید عینی‌ترین تعریفی که از آنها بتوان ارائه داد وجود سکویی به عنوان سن، داخل یک تالار با دیوارهای گچی، بدون صندلی ثابت باشد. از میان این سه تالار در این سه شهر اما گروه‌های تئاتری گرمه فعالیت درخور و قابل توجهی نسبت به سایرین دارند که آثار و فعالیتهای آنان اجبارا در همین تالار به صحنه میرود و البته به اهتمام و خلاقیت خودشان هم این تالار نسبت به آن دو رونق‌دارتر شده است. تعداد تالارهایی که در استان خراسان شمالی قابلیت اجرای نمایش برای عموم دارند 12 تالار است که از این تعداد در حال حاضر 8 تالار در زمینۀ اجرای نمایش فعال محسوب می‌شوند و یکی هم آماده فعالیت است. از این مجموع 4 تالار در بجنورد فعال است.